Fabryka Porcelany Krister

Carl Franz Krister

urodził się 3 marca 1801 roku w Nysie jako syn sierżanta. Rodzina Kristerów przeprowadziła się do Gery w Turyngii. Tam Carl pobierał nauki i tam też rozpoczęła się jego wyjątkowa kariera. Przez pięć lat zdobywał wiedzę fachową w fabrykach w Turyngii, a kolejne pięć lat poświęcił na praktyki odbywane w 13 innych fabrykach – w Francji, Szwajcarii, Wirtemberdze, Bawarii i na Węgrzech. W roku 1823 trafił jako malarz do fabryki kamionki Ernsta Augusta Rauscha w Wałbrzychu. Wałbrzych stał się jego domem i tutaj rozwinął skrzydła jako niezwykle zdolny i kreatywny przedsiębiorca. W 1826 roku Carl Krister poślubił Theresę Knittel z Rosenthal koło Broumova. Posag oraz spadek umożliwiły Kristerowi wykupienie udziałów w założonej w Wałbrzychu w 1829 roku przez kupca Johanna Traugotta Hayna fabryki porcelany.

Młodemu Carlowi potrzeba było zaledwie sześciu lat, by się usamodzielnić. W 1831 roku wydzierżawił fabrykę Hayna i moment ten uznaje się za początek Krister Porzellan Manufaktur (KPM). W roku 1834 Carl Krister wykupił obie śląskie fabryki porcelany – Rauscha i Hayna i połączył je w jedną fabrykę porcelany. Od tej pory następował stały rozwój przedsiębiorstwa. Największą zasługą właściciela było przestawienie produkcji z artykułów luksusowych (porcelanowe główki lalek, porcelanowe główki do fajek) na porcelanę stołową. W znacznym stopniu zastąpiono pracę ręczną maszynami, które częściowo zostały opracowane specjalnie na potrzeby fabryki przez inżynierów z wałbrzyskiej Carlshütte (Huta Karol). Krister umożliwił biedniejszym warstwom społeczeństwa zastąpienie naczyń z drewna i metalu porcelanowymi, które były tanie i funkcjonalne. W roku 1856 fabryka wyprodukowała 3 mln filiżanek, 2,5 mln dzbanków do kawy, herbaty i cukiernic, ok. 4,5 mln talerzy, misek i teryn oraz ok. 2,5 mln misek do mycia, dzbanów na wodę, wazonów i naczyń kuchennych.

W 1861 roku 60-letni wówczas Carl Krister nabył za 105 tys. talarów posiadłość Tannhausen (Jedlinka) z pałacem i licznymi budynkami gospodarczymi. Poza tym kupił kolejne działki w pobliskim uzdrowisku Charlottenbrunn (Jedlina Zdrój). W kolejnych latach zbudował w uzdrowisku nowy dom zdrojowy i halę spacerową, przekazał też miejscowej wspólnocie ewangelickiej działkę na budowę nowego kościoła, plebanii i cmentarza. Jedno ze źródeł w uzdrowisku nazwane zostało na cześć jego żony Źródłem Teresy.

10 listopada 1869 roku podczas pobytu w kurorcie Goslar w Górach Harzu Carl Krister zmarł na zawał serca. Małżeństwo Kristerów nie doczekało się własnych dzieci. Po śmierci siostry Theresy Krister wychowywali piątkę jej dzieci. Jedna z córek – Margarete Dimter – wyszła w 1869 roku za mąż za kupca Roberta Haenschke. Kolejna – Anna Dimter – została żoną producenta porcelany Hermanna Ohmego. To właśnie członkowie rodziny – Robert Haenschke, kupiec August Dimter, modeler Franz Dimter wraz z wdową Theresą Krister przejęli jako udziałowcy fabrykę.

Jednym z kluczowych elementów składających się na sukces Kristera była dbałość o pracowników. Krister szybko zaangażował się w życie lokalnej społeczności, zakładając między innymi dom starców, szpital, dom sierot, kasę chorych i wdów, przeznaczył olbrzymią sumę na budowę kościoła w Jedlinie Zdroju. Powołał do życia również Fundację Kristera, której celem była pomoc uboższym mieszkańcom regionu.